هدف‌گذاری جذب ۱۵ میلیون گردشگر خارجی طی پنج سال در حالی است که ایران سال گذشته میلادی در شاخص توسعه گردشگری و سفر، امتیاز ۳/۷۲ را در میان ۷۳ کشور جهان کسب کرده که این جایگاه، وضعیت نامطلوب کشورمان را در مقایسه با همسایگان از جمله ترکیه (با رتبه ۲۹) و امارات متحده عربی ( با رتبه ۱۸) به نمایش می‌گذارد.
در همین حال گزارش سازمان جهانی گردشگری در سال۲۰۲۲ درآمد ایران از محل گردشگری را ۳/۷ میلیارد دلار اعلام کرده که در مقایسه با امارات متحده عربی با درآمد بالای ۲۱ میلیارد دلار رقمی ناچیز به شمار می‌رود. 
نگاهی به وضعیت کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا هم بیانگر این است که ایران در میان ۱۴کشور رتبه نهم را در اختیار دارد و این در شرایطی است که آمار ورود گردشگران خارجی به کشورمان در این سال‌ها افزایش یافته و از ۹/۲ میلیون نفر در سال۲۰۱۰ به ۵/۸ میلیون نفر در سال گذشته میلادی رسیده است اما همچنان در مقایسه با همسایه‌ای همچون امارات متحده عربی با ورودی ۲۸ میلیون نفری گردشگر خارجی، در جذب گردشگر ناکام مانده است.
دکتر محسن طباطبایی مزدآبادی، اقتصاددان و استاد دانشکده گردشگری دانشگاه تهران در گفت‌وگو با قدس از چالش‌ها و ضعف‌های صنعت گردشگری کشور و چگونگی افزایش درآمد کشور از محل گردشگری (داخلی و بین‌المللی) و نائل شدن به هدف برنامه هفتم توسعه مبنی بر جذب ۱۵میلیون گردشگر خارجی می‌گوید. 

 حرکت «لاک‌پشتی» گردشگری 
به گفته این کارشناس حوزه گردشگری، افزایش رقابت، تحول دیجیتال، توجه جدی به مسائل زیست محیطی با رویکرد توسعه پایدار، نوآوری و خلاقیت، توجه به تنوع ذی‌نفعان، مدیریت بحران‌های احتمالی، افزایش امنیت گردشگران، مهارت‌افزایی تخصصی و آموزش مداوم نیروهای انسانی و راهنمایان (در مدیریت، زبان‌های خارجی، فرهنگ‌شناسی، فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی به منظور بالا بردن بهره‌وری و رقابت سازنده) و بهره‌گیری از اصول بازاریابی گردشگری و توسعه کیفیت خدمات در این بخش لازم‌الاجراست.
طباطبایی مزدآبادی در توضیح مهم‌ترین چالش‌ها و تدابیر ضروری برای افزایش سهم صنعت گردشگری در اقتصاد می‌گوید: توسعه اقتصادی صنعت گردشگری را باید به عنوان یکی از مهم‌ترین بایدها در نظر داشت. در حال حاضر گاهی شنیده می‌شود سندهای جامع استانی، به دلیل نبود هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف به طور ناقص اجرا می‌شود در حالی که صنعت گردشگری هم در افزایش درآمد ملی و هم در ایجاد فرصت‌های شغلی، کاهش بیکاری و تقویت صنایع مرتبط با این حوزه مانند دامداری، کشاورزی، صنایع‌دستی و... اثرگذاری بالایی دارد. علاوه بر این عدم توسعه اجتماعی در ابعاد مختلف هم یکی دیگر از ضعف‌های حوزه گردشگری کشور است و برای رفع آن باید در مردم و سیستم غیراداری و اداری، نوعی حس تعلق نسبت به جذب و تکریم گردشگر و استفاده از منابعی که از این طریق جذب می‌شود، ایجاد شود و مردم مناطق محلی را در فعالیت‌های گردشگری مشارکت داد، چراکه این مشارکت به توسعه پایدار منجر می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: متأسفانه ساختار گردشگری ایران، بیشتر هزینه‌ای است تا اقتصادی و براین اساس فعال‌سازی صرف زیرساخت‌های هتلینگ با قیمت‌های مناسب، برای رونق این بخش، ناکافی است. یکی از تدابیر مناسب برای بهبود اقتصاد گردشگری، تقویت صنعت خوراک و غذاهای سنتی و معرفی و ارائه چنین ظرفیتی به گردشگران است در حالی که این اقدام می‌تواند اشتغال‌زایی بالا در بستر توسعه فرهنگی مناطق مختلف را رقم بزند.
به گفته وی، موضوع حمل‌ونقل سریع و ارزان هم در توسعه صنعت گردشگری نقش دارد. طباطبایی مزدآبادی اضافه می‌کند: کلنگ قطار سریع‌السیری که قرار بود قم، اصفهان و مشهد را به هم پیوند دهد یک بار سال۱۳۸۹ و بار دیگر سال۱۳۹۳ زده شد، اما همچنان بلاتکلیف است. متأسفانه در کشور ما نگاه به سیستم حمل‌ونقل، پیمانکاری است در حالی که باید نگاه «مشارکتی» بر این حوزه حاکم باشد.

 غفلت از ترانزیت هوایی منطقه 
او معتقد است با توجه به اینکه بسیاری از شهرهای ایران روز ویژه خود را در تقویم دارند، می‌توان با حفظ چارچوب شرعی و دینی مانند کشورهای مالزی و سنگاپور به سمت برگزاری جشنواره‌ها سریع‌تر گام برداشت و جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری کشور را به  گردشگران معرفی کرد. طباطبایی مزدآبادی خاطرنشان می‌کند: همچنین می‌توان از احیای فرصت‌های زیست‌محیطی ازجمله زاینده‌رود، دریاچه ارومیه، دریاچه نمک قم و... برای افزایش حضور گردشگران خارجی و بالا بردن ارزآوری اقتصاد گردشگری بهره برد که چنین تدابیری با مدیریت به‌روز و هوشمند قابل اجراست و می‌تواند در دستیابی به اهداف برنامه هفتم توسعه ایفای نقش کند.
این اقتصاددان یکی از موارد تقریباً مغفول‌مانده برای توسعه صنعت گردشگری و افزایش درآمد از این محل را بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرودگاه‌های بین‌المللی کشور می‌داند. او ادامه می‌دهد: این فرودگاه‌ها می‌توانند با رعایت استانداردهایی، به منطقه آزاد شهر فرودگاهی تبدیل شوند و درآمدهای زیادی داشته باشند. درحال حاضر فرودگاه امام خمینی(ره) مجوز منطقه آزاد شهر فرودگاهی را دارد اما استفاده جامع و کاملی از این امکان نمی‌شود و تقویت استانداردها و توسعه ظرفیت‌های گردشگری در آنجا به کندی پیش می‌رود.
 برای نمونه مجموعه «شهر آفتاب» که محل برگزاری نمایشگاه است و۲۲کیلومتر تا فرودگاه امام(ره) فاصله دارد اگر به شهر فرودگاهی فرودگاه امام(ره) وصل شود، رونق اقتصادی زیادی برای گردشگری تهران و حتی کل کشور در پی دارد.
طباطبایی مزدآبادی اضافه می‌کند: دولت گذشته تأکیدی ویژه بر تبدیل فرودگاه امام خمینی(ره) به هاب هوایی منطقه به عنوان یکی از پنج طرح اولویت‌دار پیشنهادی برای مقاوم‌سازی و رشد پایدار اقتصادی داشت. در این طرح چهار محور توسعه فرودگاهی، افزایش پروازهای ترانزیتی (که درآمدزایی بالا و برندسازی و افزایش پروازهای عبوری از آسمان کشور را در پی دارد)، جذب سرمایه‌گذار خارجی برای توسعه زیرساخت‌های فرودگاهی و مدیریت یکپارچه فرودگاهی را در خود داشت. 
به گفته وی، در این طرح و فقط از محل ترانزیت مسافر درآمدی ۵ تا ۱۰ میلیارد دلاری برای کشور حاصل می‌شود. واقعیت این است که طرح‌هایی همچون تبدیل فرودگاه امام(ره) به هاب هوایی منطقه می‌تواند گشایش بین‌المللی ایجاد کند و بررسی اثرات اقتصادی آن نشان می‌دهد با در نظر گرفتن ترانزیت هوایی سه کشور ترکیه، قطر و امارات (شامل جابه‌جایی سالانه ۱۳۰میلیون مسافر و حدود ۸میلیون  تن بار) اگر ایران بتواند به عنوان کشور چهارم فقط ۲۵درصد از این بازار را در اختیار بگیرد، اقتصاد ما در فاصله سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۵ درمجموع تحت تأثیر ۱۶۷میلیارد دلار درآمد، سرمایه‌گذاری و گردش مالی (میانگین سالانه ۱۴ میلیارد دلاری) و ۲۶۹ میلیارد دلار GDP (تولیدناخالص)  جهانی قرار می‌گیرد.